INSUAL

'A thupui teh tawp chuh' i lo ti a nih pawhin a mawh love. Mahse insual hi Mizo nun a bet ve reng emaw tih theih tur khawpin Mizote hian kan hrat si a nih hi. A thatna sawi tur lah chu ka han hrelo khawp a, mahse insual hrat tawh na laileng ho hi chuan an sim thei ta tlat thin si lo hi thilmak tak niin ka hria. Keima chanchin kan sawi lawk teh ang.


Keipawh hi Middle School ka kal lai vel kha ka insual tam ber lai niin ka hria. A mak khawp mai, a hunlai na na na kha chuan a lo nuam a ni ang e. Nitin khan kan insual thin a, zirtirtute hrem leh vuak pawh ka tawrh phah nasa khawp mai. Thiante khan tu nen emaw min han chotuah a, minlo ngam ve chuan, "bânah bûng bulah lo awm rawh" kan han ti ngei a. Kan han insual a, kan second te khan kan chak lo palh a nih pawhin min pui ngai chuang lo. Khatia fair tak mai a mipa leh mipa, inngam leh inngam kan han in street-fight tak tak thin kha chuan thaza tir tan chuan a lo nuam ve em a ni. A tukah kan kut na lo pui te kha bandage in kan han tuam a, ka biang leh mitko te pawh band-aid kan han bel ngei bawk a. Khatia school kan kal kha chuan hmeichhe ho hian pa min ti hliah hliah hian kan in hre thin. Pa min lo ti tak ang maw....


Tumkhat chu kan thianpa insual hi kan second ve thung a lawm mawle. A khingpui tur kha amah aia te zawk a nih avangin kan huphurhpui lo nasa mai a. Mahse.....an han tan ta a le, rin ang a lo ni hauh lo. Kan thianpa khan a hneh ta hauh lo mai a, a te zawk khan a bawhbet a, a hnek ta hrep mai. "Kan tlawm e" kan ti ta ngawt a, chu pa te reuh chuan thawh pah in vawihnih a han hnek leh hram a, khatiang leh kher kher kha ka thin in a tei thei thak lo. Chak in ti taka an haw thla chu lungtum lian tha lenglawngin a hnungzang ah tak ka zu den a le, a pai nawk mai a. Tlaiah ka pate nen an in ah ngaihdam kan va dil ta a nih kha. Kar khat vel zet school a rawn kal theilo lehnghal. Ka la hrereng mai.


Ka tlangval chhuah tak tak hnu, High School ka rah hnu ah erawh chuan vawikhat mah ka insual leh ta lo. A hma kha zawng a insual hrat em em, ka sim chiang ta lutuk kha ka han ngaihtuah let vang vang hian a chhan pakhat chauh awm in ka hria. Ka u khan min zilh thin a, "Lalmam, helai Bible chang hi chhiar teh" min ti a. Ka chhiar duh lawk lova, a hnu daih a ka han chhiar nak chuan heti hian lo zu inziak a mawle----


"Intihbuaina ata lo inthiarfihlim hi thil duhawm a ni a, Mi â apiangte chu an insual thin." (Thufingte 20:3)


Helai thu ka han chhiar chu ka var kawk in ka hria. Kha tih lai khan ka la piangthar hran lo na a keimah ah insual lo zahthlak zia leh mi â te tihawm tawk leh anih zia kha a chiang nghal em em mai a. Tunhma angin a tul hun riau ka tawng ta ngailo bawk nen, hei ka sim ta hlauh mai.
Mihring hi Setana hian a lo bei nasa thin khawp a, min beihna tamtak hi chu Sehtea hnathawh a ni tih hriat loh khawp hian a inthup thiam a ni. Chapona riau kan nei a nih chuan a bakah chungnungber ni a inhriatna thlarau min rawn pe vat mai a ni. Rinhlelhna riau kan nei a nih chuan rinawmlohna thlarau a rawn tuh nghal vat a, huat zawng riau kan nei a nih phei chuan rang lutuk in tharum thawh duhna thlarau min rawn pe nghal mai zel. Chutak chu mihring in kan hriatthiam tak loh thin chu a ni. Tlangval thazat lai phei chuan weak-point tam tak kan nei a ni tih hriat a tha. Hriat mai bakah chung kan weak-point te chu eng eng nge a nih tih pawh kan hriat a ngai a, kan hrechhuak theilo a nih chuan mi hmantlak ah kan chawrchhuak thei ngai lovang.


Chakna kan neih te hi midangte nekna tur atan a ni lova, huaisenna kan neih te pawh midangte tiralti zawng a hmang tur kan ni love. Chak leh huaisen ni a i inhria a nih chuan thil lawmawm a ni a, chapopui atan leh mi chaklo te hnuaichhiah nan a i hmang a nih erawh chuan a petu che i tilawm hauh lovang le.


CHAKNA NI LOVIN, THILTIHTHEIHNA NI HEK LOVIN, KA THLARAU ZAWKIN LE....